دوران بارداري و پس از آن شيردهي، تغييرات زيادي را در بدن خانم‌ها ايجاد مي‌كند در نتيجه بايد در اين دوران، برنامه تغذيه آنها نيز تغيير كند. بعضي از تغييرات هورموني و جسمي خانم ها در دوران شيردهي، مي تواند بر روي استخوان هاي بدن اثر بگذارد. در دوران‌شيردهي قسمتي از تراكم استخواني خانم ها از بين مي رود. به همين دليل تصور مي شود كه در دوران شيردهي احتمال ابتلا به پوكي استخوان افزايش پيدا ميكند.

كاهش تراكم استخوان

كاهش تراكم استخوان يك تغيير طبيعي در دوران شيردهي است و مشكلي را در آينده براي خانم ها ايجاد نمي كند. در اين دوران سطح هورمون استروژن پايين آمده و مي تواند باعث كاهش تراكم استخوان شود. پايين آمدن سطح استروژن جذب كلسيم را كاهش مي‌دهد. دو سال پس از زايمان، تراكم از دست رفته استخوان به حالت طبيعي برمي گردد يعني پس از دوران شيردهي. بعد از پايان شيردهي، بدن بافت استخواني جديد را مي سازد و اين بافت جديد آسيب‌هاي استخوان را در آن دوسال ترميم مي‌كند. درنتيجه مي‌توان گفت شيردهي نه‌تنها باعث پوكي استخوان نمي شود، بلكه استخوان هاي نيرومند تري را جايگزين استخوان هاي قبلي ميكند.

 تغذيه و پوكي استخوان

درست است كه بدن مادر پس از مدتي كمبودهاي خود را جبران مي كند اما بايد در دوران شيردهي و پس از آن، مواد مغذي لازم براي ساخت استخوان در اختيار بدن قرار بگيرد. در اين دوران هم تراكم استخواني مادر بايد حفظ شود و هم نيازهاي بدن شيرخوار مورد توجه قرار بگيرد. بدن مادر منبع رفع نيازهاي تغذيه اي نوزاد است.

 بر اساس گزارش انجمن بين المللي پوكي استخوان، رژيم غذايي مهم ترين نقش را در سلامت استخوان ها دارد. مواد مغذي كه ما دريافت مي كنيم، عمده ترين نقش را در سلامت استخوان ها و جلوگيري از پوكي استخوان دارند. اگر تغذيه مناسب باشد نه تنها بافت استخواني حفظ مي گردد بلكه از پوكي استخوان جلوگيري مي شود. اما اگر مواد غذايي مورد نياز به بدن مادر نرسد و كودك با شير مادر تغذيه شود، احتمال پوكي استخوان افزايش پيدا مي كند.

​

 مواد غذايي لازم براي جلوگيري از پوكي استخوان

همان طور كه همه مي دانند مهم ترين موادي كه در بازسازي استخوان نقش دارند كلسيم ويتامين D هستند. ۹۹% ذخيره كلسيم بدن داخل استخوان ها قرار دارد. براي جذب كلسيم حتما به ويتامين D نياز است كه متاسفانه ويتامين D و كلسيم در حال كمرنگ شدن در رژيم هاي غذايي هستند.

موادي كه حاوي ويتامين D هستند

گوشت گاو و ماهي هاي روغني مانند سالمون از بزرگترين منبع هاي ويتامين D هستند. بر خلاف تصور مردم ويتامين D موجود در شير گاو بسيار كم است و براي مادران شيرده كافي نمي‌باشد.

 مادران شيرده در طول روز به ۱۰ ميكروگرم ويتامين D نياز دارند. تحقيقات گسترده‌اي در انگلستان بين زنان 26تا ۶۴ ساله انجام شد و متوجه شدند كه ميانگين دريافت ويتامين D روزانه 6/2 دهم ميكروگرم است. در كشور ما متاسفانه ۸۶ درصد از خانم ها با كمبود شديد ويتامين D مواجه هستند. دريافت ويتامين D براي بدن بسيار ضروري و مهم است مخصوصاً در دوران شيردهي.

 مواد غذايي كلسيم دار

 در كشورهاي زيادي ميزان كلسيم موجود در برنامه هاي غذايي پايين تر از حد استاندارد است. بدن ما روزانه به ۱2۰۰ ميلي گرم كلسيم نياز دارد و در بيشتر مواقع خانم‌ها كمتر از ۶۰۰ ميلي گرم كلسيم روزانه دريافت مي كنند. شير يك منبع بسيار خوب براي كلسيم است اما نمي توان تنها با خوردن شير اين ۱۲۰۰ ميلي گرم. كلسيم را تامين كرد و چون همراه با شير ويتامين D وجود ندارد اين ميزان از كلسيم هم به راحتي جذب نمي شود.

نكته: نمي توان مكمل كلسيم را بدون تجويز پزشك مصرف كرد زيرا بالا بردن سطح كلسيم بدن خطر ابتلا به سنگ كليه و سكته قلبي را افزايش مي دهد. بهتر است مادران در دوران شيردهي زير نظر پزشك خود از مكملهاي كلسيم شناخته شده و استاندارد با دوز مشخص، استفاده كنند.

​

پودر شير غني شده

پودر شير غني شده مي‌تواند كلسيم و ويتامين D مورد نياز مادر شيرده را تامين نمايد. اين پودر شير برپايه شير گاو است كه با ويتامين ها و املاح معدني غني شده است. نوشيدن يك ليوان شير گاو حدود ۲۰ درصد از كلسيم و تنها ۱درصد ويتامين D روزانه مادر را تامين مي‌كند اما نوشيدن يك ليوان شير غني شده مي تواند ۵۰ درصد از كلسيم. را به همراه ۶۰ درصد از ويتامين D روزانه مادر را تامين كند. اين شيرهاي غني شده را مي‌توان در بازار ايران هم پيدا كرد اما باز هم توصيه مي كنيم مقدار مصرفي آن. بهتر است زير نظر پزشك باشد.